الزامات اساسی در ساختار یک بخش استریل مرکزی یا مکانی که فرآیندهای استریلیزاسیون انجام می شود شامل مجموعه ای از نکات مهم می باشد:

به طور مثال تعریف جریان کاری اصلی در یک CSSD، تردد پرسنل و کنترل ترافیک در یک CSSD (به طور که برای پرسنل تعریف شده باشد که در کجای بخش استریل و به چه صورت تررد داشته باشند)، بحث بخار که در آن کیفیت، کمیت و خلوص در یک CSSD مطرح است، بحث دیوارها-کف-سقف و در ها در یک بخش استریل مرکزی، بحث تهویه که در آن فشار مثبت و منفی در بخش استریل مرکزی مطرح است، بحث دما و رطوبت و بحث روشنایی بخش استریل مرکزی و در نهایت بحث ایمنی الکتریکی و سلامت در یک CSSD مورد توجه است.

 

در این جا قصد داریم به بررسی دقیق تر بخشی از موارد ذکر شده برای درک بهتر بپردازیم.

در بحث جریان کاری و تفکیک فضا در واقع موضوع مهم این است که بخش های کثیف، تمیز و استریل یا انبارش باید با استفاده از دیوارها یا پارتیشن هایی که تا سقف ارتفاع آنها امتداد دارد، جدا باشند. توجه به این نکته ضروری است که میزان فضای اختصاص داده شده به این بخش ها نباید بیهوده بزرگ باشد چرا که باعث بروز خطا می شود و از طرفی فضای کافی نیز برای انجام امور مرتبط باید وجود داشته باشد.

پس در نتیجه کمترین فضایی که لازم است را ما باید داشته باشیم.

در بحث جداسازی نیز زمانی می توان اطمینان حاصل نمود که بحث تفکیک به درستی انجام شده است که موارد فوق رعایت شده باشد:

1- جریان ابزار 2- جریان افراد یا پرسنل 3- بحث هوا

زمانی که از صحت موارد ذکر شده اطمینان حاصل شد می توان گفت که تفکیک به درستی انجام شده است. در غیر اینصورت تفکیک به درستی انجام نشده است.

 

در بحث جریان کاری، باید تا جایی که امکان دارد تمامی پرسنل از رسیدن آلودگی ها و میکروب ها محافظت شوند تا امکان بیماری های میکروبی کاهش یابد. در بحث جابجایی وسایل و تجهیزات نیز توجه به کثیف یا تمیز بودن آسانسور بسیار ضروری و از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که ارتباط بین اتاق عمل و بخش استریل مرکزی یا به طور کلی ارتباط بین مصرف کننده پک استریل و تولید کننده پک استریل می باشد. پس در نتیجه انتقال ابزارهای آلوده باید با آسانسور مخصوص و انتقال ابزارهای استریل نیز باید با آسانسور تمیز صورت گیرد.

 

همچنین بهتر است دستگاه های واشر که به شکل خودکار وسایل را از بخش کثیف به بخش تمیز می برند وجود داشته باشد. گرچه تعبیه یک پنجره با ارتفاع مناسب بین بخش کثیف و بخش تمیز نیز کمک می کند.

در بخش کثیف، باید دو محل دریافت وجود داشته باشد: یکی برای وسایلی که باید استریل شوند و یکی برای وسایلی که فقط تمیز و یا تمیز و ضد عفونی می شوند. در صورت وجود ورودی و روال دریافت یکسان برای همه وسایل، احتمال آلودگی و دوباره آلوده شدن وجود خواهد داشت. جداسازی کامل فعالیت ها و بخش ها و جریان ها ممکن است در مراکزی که قدیمی هستند نیاز به تغییرات عملیاتی و ساختاری داشته باشد.

 

بحث تردد پرسنل یا کنترل ترافیک به دو دیدگاه تقسیم می شود:

1- افراد ممکن است آلودگی و میکرو ارگانیسم ها را با خود به بخش استریل مرکزی بیاورند.

2- افراد ممکن است در بخش استریل مرکزی، در معرض آلودگی و میکرو ارگانیسم ها قرار بگیرند.

پس در نتیجه تردد در تمام بخش های استریل مرکزی از دریافت و تحویل اولیه تا تحویل نهایی باید محدود به پرسنل مجاز باشد. معیار ورود (مجاز بودن یک شخص)، چگونگی تردد بین قسمت های مختلف بخش استریل مرکزی و پوشش مناسب باید مشخص باشد.

ویزیتورهای موقت و مهمان ها باید لباس خاص و پوشش لازم را داشته باشند.

ایمنی پرسنل در قسمت هایی که احتمال در معرض قرار گرفتن پرسنل با مواد شیمیایی یا بیولوژیک وجود دارد، این موارد ممنوع است: خوردن، آشامیدن، استعمال دخانیات، آرایش کردن، گذاشتن یا برداشتن لنز چشم.

مواد غذایی و نوشیدنی نباید در یخچال ها، فریزرها، کابینت ها، طبقات و میزی قرار داده شوند که خون یا دیگر موارد بالقوه عفونی حضور دارند.

در نهایت برای درک بهتر به تعریف کلی فضا Workflow می پردازیم:

سنجه 1: به منظور تفکیک کامل فضاهای فیزیکی قسمت های کثیف، تمیز و استریل، با رعایت توالی انجام و نشانه گذاری شده است، به نحوی که وسایل مورد استفاده در هر یک از سه فضای کثیف، تمیز و استریل، منحصرا در همان قسمت استفاده می شوند.

سنجه 2 : در واحد استریلیزاسیون مرکزی مسیر عبور یک طرفه از محیط کثیف به تمیز و استریل، نشانه گذاری شده و جداسازی آن ها رعایت می شود.

سنجه 3: فضایی که اتوکلاو یا استریل کننده در آن قرار دارد، از محلی که سایر فعالیت های بخش در آن انجام می شود مستقل می باشد.

در بحث تهویه نیز 2 موضوع اهمیت دارد، یکی موضوع جریان هوا یعنی فشار مثبت یا فشار منفی و دیگری موضوع تبادل هوا در یک ساعت است یعنی به طور مثال در بخش های کثیف طبق استاندارد AAMI، این عدد 10 بار در ساعت تعریف خواهد شد با یک جریان منفی.

به این ترتیب بخش های که کثیف هستند جریان هوای منفی دارند و 10 بار در ساعت لازم است هوای بخش کثیف تهویه یا تعویض شود. اما بخش هایی که تمیز هستند مانند قسمت های بسته بندی یا قسمت استریل یا انبارش دارای فشار مثبت می باشد و 4 بار در ساعت هوای این بخش ها تهویه شود کافی می باشد.

توجه به این نکته حائز اهمیت است که فشار منفی نام برده شده یا فشار مثبت، نسبی بوده یعنی بخش کثیف نسبت به بخش تمیز دارای فشار منفی است و بخش تمیز نسبت به بخش کثیف دارای فشار مثبت است. دلیل این امر این است که هوای بخش کثیف نتواند وارد بخش تمیز و یا بخش انبارش شود.

2 نوع تهویه وجود دارد، یکی تهویه طبیعی و دیگری تهویه مکانیکی، برای انجام این تهویه یا تعویض هوا نیاز به تهویه مکانیکی می باشد چرا که از تهیه طبیعی به هیچ عنوان نمی توانیم در بخش استریل مرکزی استفاده کنیم، در نتیجه در صورت وجود پنجره در بخش استریل مرکزی می توان برای استفاده از نور استفاده شود.

در یکی دیگر از حالت هایی که نیاز به تهویه وجود دارد زمانی است که کار با محلول شیمیایی انجام می گیرد.

در این جا این سوال مطرح است از کجا متوجه شویم در هنگام استفاده از محلول به تهویه نیاز داریم یا خیر؟

برای پاسخ به این سوال 2 موضوع مورد توجه است: 

1- لیبل (Label)

2- Saftety Data Sheet 

اگر روی لیبل محصول درج شده احتیاج به تهویه هست حتما باید تهویه برای پرسنل تعبیه شده باشد.

در بحث دما نیز به طور کلی در حدود 23 الی 24 درجه سانتیگراد، دمایی است که می تواند دمای کلی بخش استریل مرکزی CSR باشد به جز بخش های کثیف یا آلودگی زدایی انجام می شود که در این بخش ها دما 16 الی 18 درجه سانتیگراد است. این تفاوت دمایی به این دلیل است که چون افراد در بخش کثیف پوشش بیشتری دارند آستانه ی تحمل بالاتری را داشته باشند و گرما این افراد را اذیت نکند.

در بحث رطوبت نسبی هوا نیز به طور کلی در حدود 50 درصد رطوبت نسبی در کل بخش استریل مرکزی CSR  می تواند باشد اما بخش کثیف 30 تا 60 درصد، بخش تمیز یا بسته بندی 35 تا 50 درصد و بخش استریل یا انبارش کمتر از 70 درصد باشد.

در بخش استریل مرکزی CSR بحث روشنایی محیط نیز حائز اهمیت است به این دلیل که زمانی که پرسنل می خواهد در این بخش فعالیتی انجام دهد با توجه به دقتی که این فعالیت دارد و همچنین با توجه به سن پرسنل، میزان نور تعیین خواهد شد. به طوری که هر چقدر سن پرسنل بالاتر باشد و یا هر چقدر کار دقیق تر و ظرافت بیشتری دارد میزان نور بیشتری تعیین خواهد شد.

بنابراین به طور کلی اگر فعالیت ها را به بازرسی کلی، بازرسی دقیق، محل استقرار سینک ها، فضای کاری کلی که در بخش استریل مرکزی وجود دارد و فضای انبارش تقسیم کنیم، در قسمتی که فعالیت بازرسی ابزار انجام می شود به بیشترین میزان نور و روشنایی احتیاج خواهد بود. 

برای دریافت فایل صوتی این مقاله به پادکست شماره 12 مراجعه فرمائید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *